Oto czasy nadchodzą nowe

Jak wiele dróg człowiek wciąż musi przejść / by człowiekiem mienić się mógł? / I jak wiele mórz gołąb przebyć ma wszerz / by piasek znów poczuć móc?... Odpowiedź unosi wiatr („Blowin' in the Wind”). Te słowa, jedne z najbardziej znanych w historii rocka, Bob Dylan napisał mając 21 lat. Przypomniał je, w czasie 19. Salonu Poezji i Literatury w KDK, Filip Łobodziński, tłumacz, dziennikarz i muzyk.

Katarzyna Kubacka-Seweryn, organizatorka Salonu, pytana dlaczego Dylan i dlaczego Łobodzińsk, mówiła: – Po pierwsze – Bob Dylan 13 października 2016 roku został laureatem literackiej Nagrody Nobla (a wcześniej Pulitzera i Oscara). To bodajże jedyny w świecie laureat tych trzech nagród. Przed nim – jak dowodziła kapituła szwedzkiej Nagrody Nobla - słowa w piosence służyły jako podpórka melodii. Bywały ładne, ekscytujące, wpadające w ucho. Dopiero Dylan sprawił, że mogą być ważne. A po drugie – właśnie do księgarni trafił „Duszny kraj”, obszerny zbiór 120 tekstów Boba Dylana w przekładzie Filipa Łobodzińskiego.

Jedni ci pomogą a drudzy nie (…)
Każdy gna Każdy gna dokądś lub taki ma plan
bo każdy czuje, że musi gnać (…)
jedno w życiu zrobiłem źle
za długo w dusznym kraju byłem o jeden dzień…

- To słowa z piosenki „Duszny kraj”. Nie ma wprawdzie w wersji Dylana piosenki o takim tytule, jest „Mississipi”, ale zmieniłem go, bo chciałem by tytuł mówił coś o nas choć mówi o Mississipi. Ponadto uważałem, że muszę tak tekst przetłumaczyć, by nadal można go było śpiewać – wyjaśniał Łobodziński w Salonie (19 marca br.). Przy okazji każdej piosenki podawał informację, ile lat miał Dylan pisząc tekst. – Chciałbym, żeby dzisiejsi 20-latkowie pisali takie teksty, jak „Pan z tamburynem” – i śpiewał z towarzyszeniem Jacka Wąsowskiego, gitarzysty, z którym (i wieloma gośćmi) nagrali płytę „dylan.pl”:

Hej, Panie z Tamburynem, zagraj dla mnie coś
nie śpię całą noc, donikąd nie wyruszam dziś
hej, Panie z Tamburynem, zagraj dla mnie coś
ding-dong ranek wstaje, ja za tobą pragnąłbym iść

Łobodziński recytował i śpiewał 23. utwory Dylana. To była niezwykła wędrówka i szczególna przyjemność dla zapewne bardzo wielu miłośników twórczości amerykańskiego barda. W jednych pytał: „kim w ogóle jesteś ty” (w piosence „Jak mam to rozumieć”), by za chwilę mówić o braku pewności (to z „Señor (Z dziejów jankeskiej potęgi)”), po przestrogę z „Syna Pokoju”

Wyjrzyj przez okno, skarbie, wsłuchaj się w ten ton
Sułtani „Dixie” grają, ktoś przemawia i wyciąga dłoń
może to Führer, może miejscowy kapłan wasz
niekiedy Szatan miewa Syna Pokoju twarz

… by wreszcie wybrzmiała pieśń „Czasy nadchodzą nowe” (The Times They Are a-Changin’), napisana przez 22-letniego Boba Dylana:

Słuchajcie mnie wy, jakikolwiek wasz los
oto fala nadciąga, zaleje ten ląd
więc zrozumcie, to koniec, potop zmiecie was stąd
jeśli chcecie ocalić głowy
lepiej uczcie się pływać, bo pójdziecie na dno
oto czasy nadchodzą nowe

Słuchajcie, prorocy z gazet i biur
nie będzie pożytku już z waszych piór
rzućcie je, taka szansa nie powtórzy się znów
nie szafujcie już swoim słowem
kto dziś przegrał, jutro odniesie triumf
oto czasy nadchodzą nowe

Słuchajcie, posłowie, uciszcie swój chór
i nie tarasujcie już drzwi ani dróg
bo kto stoi w miejscu, ten poczuje ból
wszystko jest do bitwy gotowe
i polecą wam szyby, i się skruszy wasz mur
oto czasy nadchodzą nowe

Słuchajcie, rodzice, przemija wasz czas
dajcie porwać się albo jesteście bez szans
synowie i córki nie słuchają już was
świat nie myśli już jednakowo
potępiacie to, czego nie pojmiecie i tak
oto czasy nadchodzą nowe

Już znak został dany, już nowy ma sens
wzwyż pofrunie ten, co dziś leży jak śmieć
z tyłu zostanie ten, co dziś szybko mknie
bo dawny ład staje na głowie
będzie ostatnim ten, co dziś pierwszy jest
oto czasy nadchodzą nowe.

W książce „Duszny kraj” Filip Łobodziński wiele z tekstów opatrzył przypisami, ułatwiającymi zrozumienie kontekstu poszczególnych tekstów. Przykładowo do „Like a Rolling Stone” dodał wyjaśnienie: „Sześć minut i legenda. Po wysłuchaniu tego singla w radiu Frank Zappa ponoć oświadczył: „Załatwione, już nic nie muszę”. A potem pojął, że poza nim niewielu odebrało sygnał nowego myślenia, dlatego sam musiał zacząć nagrywać”. Refren tej piosenki brzmiał:

… skoro nic już nie masz, nic nie stracisz też
jesteś niewidzialna, więc to i twych tajemnic kres

Więc jak to jest
no, jak to jest
gdy w krąg pusto tak
gdy dom daleko masz
i przezroczystą twarz
jak błądzący łach?

Fot. Zdzisław Siwik

Zapowiedzi

Partnerzy KDK